در دنیای امروزی پر از پیشرفت‌های فناوری و استفاده گسترده از اینترنت، مراکز داده به‌عنوان ستون فقرات اصلی اقتصاد دیجیتال ایفای نقش می‌کنند. این مراکز داده، محلی استراتژیک برای ذخیره، مدیریت و پردازش حجم عظیمی از داده‌ها هستند که توسط سازمان‌ها و شرکت‌ها تولید می‌شوند. با افزایش چشمگیر استفاده از فناوری‌های روز و نیاز به افزایش امنیت اطلاعات، اهمیت ممیزی مراکز داده نیز بیش از پیش به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. در این متن، ما به بررسی و ارزیابی فنی، امنیتی و ممیزی مراکز داده می‌پردازیم. این بررسی شامل نگاهی دقیق به جنبه‌های فیزیکی و منطقی ممیزی مرکز داده است تا از صحت عملکرد، قابلیت اطمینان و امنیت آن‌ها اطمینان حاصل کنیم. هدف اصلی این بررسی، شناسایی ضعف‌ها و نقاط ضعف سیستم‌ها، شبکه‌ها و فرآیندهای مرتبط با مرکز داده است. با شناسایی این ضعف‌ها، می‌توانیم اقدامات اصلاحی را انجام داده و بالاترین سطح امنیت و کارایی را برای مرکز داده فراهم کنیم.
⏲ مدت زمان تخمینی مطالعه: 8 دقیقه
فهرست موضوعات
ممیزی مرکز داده چیست؟
ممیزی مرکز داده به معنای بررسی و ارزیابی فنی و امنیتی مراکز داده است. در واقع، این فرآیند یک نگاه دقیق و جامع به تمام جنبه‌های فیزیکی و منطقی مراکز داده دارد تا از عملکرد صحیح، قابلیت اطمینان و امنیت آن‌ها اطمینان حاصل کند.
هدف اصلی ممیزی مرکز داده، شناسایی مشکلات و نقاط ضعف سیستم‌ها، شبکه‌ها و فرآیندهای مرتبط با مرکز داده است تا اقدامات اصلاحی انجام شده و بالاترین سطح امنیت و کارایی ممکن برای مرکز داده فراهم شود. به‌عبارت دیگر، ممیزی مرکز داده به مدیران و مسئولان مراکز داده کمک می‌کند تا با شناسایی و رفع نقاط ضعف، امنیت و عملکرد بهینه را در محیط مرکز داده فراهم کنند.
در فرآیند ممیزی مرکز داده، مواردی مانند زیرساخت فیزیکی (مانند سرورها، شبکه‌ها، سیستم‌های خنک‌کننده و …)، نرم‌افزارها و سیستم‌های عامل، مکانیزم‌های حفاظتی و امنیتی، سیاست‌ها و رویه‌های امنیتی، مدیریت دسترسی و محدودیت‌ها، پشتیبانی و برنامه‌ریزی بحران، مانیتورینگ و کنترل، پشتیبانی فنی و سایر جنبه‌های مرتبط با امنیت و کارایی مرکز داده مورد بررسی قرار می‌گیرند.
توجه به ممیزی مرکز داده از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا یک مرکز داده با ضعف امنیتی، ممکن است باعث دسترسی غیرمجاز، از دست رفتن اطلاعات حساس، خسارت‌های مالی و تاثیرات نامطلوب دیگر شود. در عین حال، ممیزی مرکز داده به مدیران و مسئولان مراکز داده امکان می‌دهد تا از عملکرد بهینه و بهبود پایدار مراکز داده خود مطمئن شده و در صورت لزوم، تغییرات و بهبودهای لازم را اعمال کنند.
بیشتر بخوانید: نصب پچ پنل
امنیت مرکز داده
امنیت مرکز داده یکی از جنبه‌های حیاتی و حائز اهمیت در مدیریت و عملکرد مراکز داده است. به علت حجم بالای داده‌ها و اطلاعات حساسی که در مرکز داده ذخیره می‌شوند، تهدیدات امنیتی برای مراکز داده بسیار اهمیت دارند. به همین دلیل، ایجاد و حفظ امنیت در مرکز داده امری حیاتی است که نیازمند رویکردها و راهبردهای امنیتی قوی است.
امنیت مرکز داده به مجموعه اقدامات، فرآیندها و فناوری‌هایی اطلاق می‌شود که برای حفاظت از اطلاعات و داده‌های موجود در مرکز داده در برابر تهدیدات امنیتی استفاده می‌شود. هدف اصلی امنیت مرکز داده، حفاظت از سازمان‌ها در برابر دسترسی غیرمجاز، نفوذ، دسترسی نامناسب، سرقت اطلاعات و سایر تهدیدات امنیتی است.
راهکارهای امنیت زیرساخت مرکز داده
راهکارهای امنیت زیرساخت مرکز داده شامل تدابیر و اقداماتی است که در سطح فیزیکی، شبکه‌ای و سیستمی برای حفاظت از زیرساخت‌های مرکز داده اتخاذ می‌شوند:
- دسترسی فیزیکی محدود: محدود کردن دسترسی فیزیکی به مرکز داده با استفاده از روش‌هایی مانند درب‌های قفل‌دار، سیستم‌های کنترل دسترسی، دوربین‌های مداربسته و تشخیص حضور، اهمیت بسیاری دارد. فقط افراد مجاز می‌توانند به مرکز داده دسترسی داشته باشند.
- ارتباطات امن: استفاده از پروتکل‌های رمزنگاری قوی و مطمئن برای ارتباطات شبکه داخلی و ارتباطات بین مراکز داده در صورت استفاده از شبکه‌های خارجی. همچنین، استفاده از شبکه‌های اختصاصی و تکنولوژی‌های VPN (شبکه خصوصی مجازی) نیز توصیه می‌شود.
- مانیتورینگ و رصد: نصب سیستم‌های مانیتورینگ و رصد برای نظارت مداوم بر شبکه، سرورها، دستگاه‌ها و سیستم‌های ذخیره‌سازی در مرکز داده بسیار اهمیت دارد. این اقدام به تشخیص زودهنگام تهدیدات امنیتی و حملات ممکن کمک می‌کند.
- به‌روزرسانی و پچ‌های امنیتی: طبقه‌بندی و بررسی دوره‌ای زیرساخت‌ها، سرورها، سیستم‌ها و نرم‌افزارها برای شناسایی و برطرف کردن آسیب‌پذیری‌های امنیتی مهم است. به‌روزرسانی و نصب پچ‌های امنیتی باید به‌موقع در مراکز داده اجرا شود.
- مدیریت ریسک: ایجاد یک فرایند مدیریت ریسک جامع برای شناسایی، ارزیابی و مدیریت تهدیدات امنیتی در زیرساخت مرکز داده بسیار مهم است. این فرایند باید شامل تحلیل ریسک، پیاده‌سازی تدابیر امنیتی و برنامه‌ریزی برای مواجهه با حوادث امنیتی پیش‌بینی‌نشده باشد.
- پشتیبانی و بازیابی از بحران: تهیه نقشه بحران و برنامه‌های بازیابی در صورت بروز حوادث امنیتی برای حفاظت از داده‌ها و ادامه فعالیت مرکز داده بسیار حائز اهمیت است. این شامل تهیه نسخه‌های پشتیبان از داده‌ها، طراحی سیستم‌های ریکاوری، تمرینات و آموزش‌های بحرانی است.
- آموزش و آگاهی کارکنان: آگاهی کارکنان از تهدیدات امنیتی، به‌روز بودن با سیاست‌ها و رویکردهای امنیتی و رفتارهای مطمئن در مواجهه با حوادث امنیتی کلیدی است.
بیشتر بخوانید: خطای بحرانی سرور (Service Information: %1) %2
ظرفیت مرکز داده
ظرفیت مرکز داده به میزان منابع و ظرفیتی اشاره دارد که برای نگهداری، پردازش و ذخیره‌سازی داده‌ها در مرکز داده فراهم است. این ظرفیت به عوامل مختلفی از جمله فضای فیزیکی، توان برق، پهنای باند شبکه، سرورها، ذخیره‌سازی و سیستم‌های خنک‌کننده وابسته است.
برای اندازه‌گیری ظرفیت مرکز داده، می‌توان از موارد زیر استفاده کرد:
- فضای فیزیکی: بررسی فضای فیزیکی مرکز داده برای نصب سرورها، دستگاه‌های ذخیره‌سازی و تجهیزات شبکه بسیار مهم است. این مورد شامل اندازه سالن‌ها، سرور رک‌ها، راهروها، فضای مورد نیاز برای سیستم‌های خنک‌کننده و تجهیزات پشتیبانی است.
- توان برق: بررسی توان برق مورد نیاز برای سیستم‌ها و تجهیزات موجود در مرکز داده اهمیت دارد. این مورد شامل ظرفیت برق مصرفی تجهیزات، سیستم‌های نواحی واحد توان و سیستم‌های UPS (نیروی باتری پشتیبان) است.
- پهنای باند شبکه: بررسی پهنای باند شبکه مورد نیاز برای انتقال داده‌ها بین سرورها، دستگاه‌ها و کاربران بسیار مهم است. این مورد شامل ظرفیت سوئیچ‌ها، روترها، فایروال‌ها و دستگاه‌های شبکه است.
- سرورها و ذخیره‌سازی: بررسی تعداد و نوع سرورها و سیستم‌های ذخیره‌سازی مورد نیاز برای پردازش و ذخیره‌سازی داده‌ها نیز مهم است. این مورد شامل تعداد سرورها، قدرت پردازشی، حافظه و فضای ذخیره‌سازی است.
مجازی‌سازی مرکز داده
مجازی‌سازی مرکز داده یک فناوری است که به شرکت‌ها و سازمان‌ها کمک می‌کند تا منابع فیزیکی مرکز داده خود را به داده‌های مجازی تبدیل کنند و از آن‌ها بهره‌برداری بهینه‌تری داشته باشند. در واقع، با استفاده از نرم‌افزارهای مجازی‌سازی، سازمان‌ها می‌توانند چندین سیستم عامل و برنامه را به‌صورت هم‌زمان روی یک سرور فیزیکی اجرا کنند، به‌طوری که هر سیستم مجازی به‌عنوان یک سیستم مستقل عمل می‌کند.
فرایند مجازی‌سازی مرکز داده شامل استفاده از نرم‌افزارهای مجازی‌سازی مانند VMware vSphere یا Microsoft Hyper-V است. این نرم‌افزارها امکان ایجاد و مدیریت سرورهای مجازی را فراهم می‌کنند.
وقتی یک مرکز داده مجازی‌سازی می‌شود، سرورهای فیزیکی به‌عنوان میزبان‌ها (Hosts) شناخته می‌شوند. هر میزبان دارای منابع سخت‌افزاری مانند پردازنده، حافظه، دیسک و شبکه است. سپس این میزبان‌ها با استفاده از نرم‌افزار مجازی‌سازی، به چندین ماشین مجازی تبدیل می‌شوند.
معرفی محصول: ماژول سیسکو GLC-FE-100BX-U
تجهیزات مرکز داده
تجهیزات مرکز داده شامل موارد زیر می‌شوند:
- دستگاه‌های سرور برای پردازش و اجرای برنامه‌ها و سرویس‌ها در مرکز داده.
- تجهیزات ذخیره‌سازی مانند سرورهای ذخیره‌سازی (Storage Servers)، آرایه‌های ذخیره‌سازی (Storage Arrays) و سیستم‌های فایل‌سرور (File Servers) برای ذخیره‌سازی و مدیریت داده‌ها در مرکز داده.
- شبکه: شامل سوئیچ‌ها (Switches) و روترها (Routers) برای مدیریت شبکه‌ها و اتصال دستگاه‌ها به یکدیگر و به اینترنت.
- نرم‌افزارهای مجازی‌سازی برای ایجاد و مدیریت ماشین‌های مجازی در مرکز داده.
- تجهیزات پشتیبانی و امنیت شامل نمایشگرها (Monitors)، سیستم‌های تهویه مطبوع (HVAC)، سیستم‌های نگهداری باتری (UPS)، سیستم‌های انتقال برق بدون وقفه (Generators) و دوربین‌های مداربسته (CCTV) برای پشتیبانی و حفاظت از مرکز داده.
- سامانه مدیریت مرکز داده شامل نرم‌افزارها و سیستم‌های مدیریت مرکز داده برای کنترل، مانیتورینگ و پیکربندی تجهیزات مرکز داده.
کابل شبکه مرکز داده
کابل‌های شبکه در مرکز داده برای اتصال و انتقال داده‌ها بین تجهیزات مختلف استفاده می‌شوند. در مرکز داده، انواع مختلف کابل‌های شبکه استفاده می‌شوند:
- کابل فیبر نوری با قابلیت انتقال بالا، سرعت بالا و مقاومت در برابر تداخل الکترومغناطیسی برای اتصال بین سرورها، سوئیچ‌ها و روترها در مرکز داده.
- کابل شبکه اترنت برای انتقال داده‌ها بین دستگاه‌های مختلف در شبکه برای اتصال سرورها، سوئیچ‌ها، روترها و دستگاه‌های شبکه در انواع مختلفی از جمله Cat5e ،Cat6 و Cat6a با سرعت‌های مختلف 10Gbps، 1Gbps و 40Gbps .
- کابل کانکتوری برای اتصال دستگاه‌ها به سوئیچ‌ها یا روترها در رک‌های شبکه.