در یک تعریف خیلی ساده، دیتاسنتر (Data Center) یا مرکز داده به فضای اختصاصی گفته میشود که در آن جا سرورها و دیگر تجهیزات شبکه نگهداری میشوند. این مرکز در هر جایی و به هر ابعادی میتواند باشد؛ اما لزوما فقط یک اتاق سرور نیست. اگر میخواهید تفاوت دیتاسنتر یا مرکز داده با اتاق سرور را بدانید حتما تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
⏲ زمان تخمینی مطالعه: 7 دقیقه
فهرست موضوعات
دیتاسنتر (Data Center) یا مرکز داده چیست؟
دیتاسنتر که در انگلیسی به سه شکل Deta Center، Datacenter یا Deta Centre نوشته میشود، مکانی اختصاصی است که در آن مجموعهای از سرورها، کامیپوترها، زیرساختهای امنیتی و ارتباطی و دیگر تجهیزات شبکه و الکترونیکی قرار دارند. هدف اصلی این مرکز ارائه، نگهداری و پشتیبانی از انواع سرویسهای تحت شبکه شامل اینترانت، اینترنت و اکسترانت است.
به عبارتی دیگر، هر سازمان، شرکت یا فردی با استفاده از سرویس شبکه ارائه شده در دیتاسنتر (Data Center) یا مرکز داده، دادهها یا دیگر خدمات مبتنی بر شبکه خود را مدیریت میکند. حال این مرکز بنا بر کاربردی که از قبل بر اساس آن طراحی شده است، میتواند به یکی از اشکال زیر باشد:
انواع دستههای مرکز داده
- مرکز ذخیره داده
- مرکز پردازشی
- مرکز جمعآوری داده
- یا هر سه
استوریج 3par
اهمیت دیتاسنتر (Data Center) یا مرکز داده برای سازمان ها و کسب و کارها
سالیان زیادی است که اینترنت به جزیی جدایی ناپذیر از زندگی امروزی تبدیل شده است. در کشورهای پیشرفته تقریبا تمامی شرکتها و نهادها در فضای وب اداره شده و کار میکنند. در کشور ما نیز بحث دولت الکترونیک و اینترنتی چند سالی است که در دستور کار قرار گرفته است.
در برخی از کسبوکارها و سازمانها چنان سرویس اینترنتی ریشه دوانده است که دیگر سرویسهای معمول جوابگوی آنها نبوده و نیاز به یک دیتاسنتر (Data Center) یا مرکز داده بیش از پیش احساس میشود.
سازمانها از این مرکز برای ایجاد و دستیابی به سرویسها جهت پیادهسازی برنامههای کاربردی و بدون وقفه خود استفاده میکنند.
انواع مرکز داده یا دیتا سینتر
بسته به نیاز مالک، کاربرد و دیگر عوامل این مرکز میتواند به اندازه یک اتاق کوچک باشد، برای پروژههای عظیمی مانند گوگل فضای چندین هکتاری را اشغال کند. بر این اساس و نیز برحسب نوع کارکرد 6 نوع مرکز داده زیر تعریف شده است:
- مراکز داده اینترنتی (IDC)
- مراکز داده محلی (Intranet)
- مراکز داده فراسازمانی (Extranet)
- فراهمکنندههای سرویس (SP)
- شبکههای خصوصی WAN
- شبکههای سازمانی، تجاری یا دانشگاهی (Campus)
در یک دستهبندی دیگر دیتا سنترها بر اساس نوع تکنولوژی و مدرن یا سنتی بودن نیز گروهبندی میکنند که عبارتند از:
- مراکز داده مدیریت شده (Managed Services Providers Data Centers)
- مراکز داده سازمانی (Enterprise Data Centers)
- مراکز داده هممکانی (Colocation Data Centers)
- مراکز داده یکجا یا عمده (Wholesale Data Centers)
- مراکز داده ابری (Cloud Data Centers)
بیشتر بخوانید:راهکارهای مجازی سازی دیتاسنتر HPE
اجزای اصلی تشکیل دهنده ی دیتاسنتر (Data Center) یا مرکز داده
کارکرد و نوع دیتاسنتر (Data Center) یا مرکز داده تعیین میکند که آن مرکز شامل چه اجزایی باشد.
مهمترین اجزای هر دیتاسنتر عبارتند از:
- سوییچهای شبکه (Network Switches)
- روترها (Routers)
- رکها (Racks)
- سرورها (Servers)
- دیوارهای آتش (Firewalls)
- کابلها
- سیستمهای امنیتی
- سیستمهای ذخیرهسازی (Storage Systems)
قیمت سرور g10
اما در یک حالت کلیتر و دقیقتر بنا بر نیاز از 6 سیستم زیر در مراکز داده استفاده میشود:
1. سیستم فیزیکی
- سیستمهای پایش فیزیکی و محیطی
- سیستمهای کنترل دسترسی فیزیکی
- راه کارهای مقابله با تهدیدات فیزیکی و محیطی
2. سیستم تهویه
- سیستم خنککننده InRoom
- سیستم خنککننده InRow
- سیستم خنککننده InRack
- راهرو سرد و گرم بسته Containment
- سیستمهای سرمایش آبی و DX
3. سیستم توزیع قدرت
- سیستم توزیع قدرت شامل سیستم کابل کشی و مدیریت کابلها
- سیستمهای پایش قدرت و نیرو
- سیستمهای پشتیبان قدرت
- سیستمهای کنترل قدرت
4. سیستمهای نرمافزاری
- سیستمهای مدیریت سیستمهای عامل، بانکهای اطلاعاتی و برنامههای کاربردی
- سیستمهای امنیت اطلاعات و حفظ امنیت نرمافزار
- سیستمهای یکپارچهسازی اطلاعات
5. سیستم ذخیرهسازی
- سیستم ذخیرهسازی دادهها
- سیستم بازیابی اطلاعات
- سیستم پشتیانگیری و نگهداری قابل اطمینان پشتیبانها
6. سیستم شبکه
- تجهیزات امنیتی مانند IDS، IPS، دیوارههای آتش، ضدویروسها و دیگر سامانههای امنیت شبکه
- تجهیزات شبکه مانند روترها، سوییچها، مسیریابها و …
- سرویسگرها، شامل انواع سرورها و برنامههای مورد نیاز آنها
- سیستم مدیریت و پایش شبکه
- تجهیزات غیرفعال شبکه
- سیستم کابل کشی و مدیریت کابلها
- چینش و آرایش محیط داخلی مرکز داده
سوئیچ poe سیسکو
کاربرد دیتاسنتر (Data Center) یا مرکز داده
یک دیتاسنتر (Data Center) یا مرکز داده میتواند در موارد زیر مورد استفاده قرار بگیرد:
- پایگاهی برای ارائه سرویسهای پست الکترونیک
- انتقال، پردازش و رایانش بدون وقفه دادههای عظیم
- خدمات ارتباطی درون سازمانی
- مرکزی برای ارائه سرویس میزبانی وب (Web Hosting) شامل مواردی مثل
- وب سرور
- پایگاههای داده
- FTP
- DNS
- و …
- برنامهریزی منابع سازمانی (ERP)
- پایگاههایی برای ارائه سرویسهای گیمینگ (بازی) در شبکه
- مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)
- تهیه نسخه پشتیبان و اشتراک فایلها
- هوش مصنوعی و یادگیری ماشین
- مرکزی جهت اختصاص اشتراک مکانی و اختصاصی (Colocation and Dedicated Servers)
بیشتر بخوانید:معرفی انواع شبکه کامپیوتری
نحوه کار دیتاسنتر (Data Center) یا مرکز داده
پس از وارد کردن آدرس اینترنتی در مرورگر، به سرورهای موجود در دیتاسنتر (Deta Center) یا مرکز داده درخواستی ارسال خواهد شد. در گام اول ارسال توسط لایه امنیتی دیتا سنتر از نظر بدافزار یا ویروسی بودن مورد بررسی قرار میگیرد. در صورت تایید به سوئیچ لایه دسترسی ارسال شده تا آن را به وب سرور لایه داخلی برساند.
در قدم بعدی سرور درخواست را آنالیز و پردازش کرده و به سمت بانک اطلاعاتی میفرستد تا پاسخ موردنظر را جستجو کند. پس از عبور درخواست پردازش شده از لایه ذخیرهسازی شبکه، دادههای لازم از هارد (دیسک) استخراج و به سمت سریعترین روتر فرستاده میشوند. این اطلاعات در قالب یک بسته بر روی صفحات وب قابل دسترس و مشاهده درخواستکننده قرار میگیرد.
تفاوت اتاق سرور و دیتاسنتر
بزرگترین تفاوت اتاق سرور و دیتاسنتر در اندازه و هزینههای نصب و استفاده از آنها است. ایجاد یک دیتا سنتر نیاز به تجهیزات بسیار بیشتری داشته که خرید، نصب و پشتیبانی و تعمیر آنها گرانتر از یک اتاق سرور است. همچنین چنانچه هدف ما ایجاد یک مرکز پردازشی با اینترنت پرسرعت و امنیت بسیار بالا باشد، مسلما باید یک دیتاسنتر داشته باشیم.
محل نگهداری سرورهای اینترنتی
در این مطلب گفتیم که به محل نگهداری سرورهای اینترنتی، دیتاسنتر (Data Center) یا مرکز داده میگویند. بهتر است بدانید که امروزه طراحی این مراکز باید بر اساس یک سری استانداردها انجام گیرد که معروفترین آن ها استاندارد TIA-942 بوده که در 4 سطح (TIER) برای کیفیتهای مختلف طبقهبندی شده است. طبق این استاندارد توسعه و مدیریت آسان، ضریب امنیتی و دسترسی بالا و افزونگی جهت کاهش اثر خرابی از ویژگیهای معماری یک دیتا سنتر باکیفیت به شمار میآید.